Trzydzieści pięć lat różnicy, czyli kiedy uruchomiono Kolej Nadzalewową
Magdalena Pasewicz-Rybacka
Daty otwarcia Kolei Nadzalewowej, jakie można odnaleźć w opracowaniach naukowych czy w internecie, rozciągają się między 1867 a 1902 rokiem. Trzydzieści pięć lat różnicy to naprawdę sporo, dlatego warto przyjrzeć się im bliżej.
Należy zacząć od tego, że rok 1867 (wymieniony np. w jednym z opracowań konserwatorskich), jest datą nierealną. W latach sześćdziesiątych, jakkolwiek w niektórych głowach mógł kiełkować pomysł poprowadzenia samodzielnej linii kolejowej wzdłuż zalewu – pomijając wcześniejszy zamysł budowy odcinka Kolei Wschodniej na tejże trasie – nie było jeszcze żadnych konkretnych planów dotyczących tej inwestycji.
Z kolei rok 1902 podała w swojej książeczce „Liebelei mi Kleinbahnen” Marga Garnich. Także w kilku innych opracowaniach jako datę uruchomienia HUB podaje się bliżej niesprecyzowany początek XX wieku.
Na szczęście najczęściej spotkać można poprawny rok otwarcia Kolei Nadzalewowej, czyli 1899. Prace wstępne ruszyły w 1896 roku, właściwa budowa – w 1897. Całą linię planowano zakończyć pod koniec roku następnego, jednak przeciągające się roboty spowodowały, że ostatecznie linię uruchomiono właśnie w samym końcu XIX wieku.
Fragment Kolei Nadzalewowej. Rysunek z książeczki M. Garnich „Liebelei mit der Kleinbahn”
O ile do tego momentu większość opracowań jest zgoda, o tyle kłopoty zaczynają się przy ustaleniu daty dziennej. Można spotkać się z naprawdę różnymi wariantami, jednak najczęściej pojawia się informacja, że odcinek Elbląg–Frombork uruchomiono 20 maja, zaś Frombork–Braniewo 7 września. Tak podaje kilka opracowań naukowych, tak podaje polska (i niemiecka) Wikipedia. Jest to jednak błąd.
Daty same w sobie nie są złe – rzeczywiście były to pewne cezury w historii funkcjonowania Haffuferbahn – natomiast nie do końca zgadzają się wydarzenia, które się im przypisuje. Prace budowlane prowadzone były na całej linii jednocześnie, co więcej – odcinki leżące po wschodniej stronie sprawiały nawet mniej problemów niż te położone między Elblągiem a Fromborkiem (ze względu na większe oddalenie od niebezpiecznych wód Zalewu) i zostały ukończone wcześniej. Nie było zatem żadnych powodów, by przeciągać oddanie końcowego fragmentu trasy. 20 maja otwarto więc ruch osobowy, jednak nie na wymienianym odcinku, a na całej linii. Gazety donosiły wówczas:
Pociągi Haffuferbahn kursują z Elbląga o 8.35, 13.30 (tymczasowo tylko w niedziele), 14.33 i 19.05 (tylko do Fromborka), z Braniewa (dworzec Kolei Wschodniej) o 10.50, 14.00 i 21.20 (tylko do Tolkmicka). Oprócz tego kursują pociągi o 6.05 z Tolkmicka do Braniewa, o 21.00 z Fromborka do Braniewa, o 4.46 z Fromborka do Elbląga i o 21.20 z Braniewa do Tolkmicka.
„Der Gesellige”, 20.05.1899
Jak można się wobec tego domyślić, druga data oznaczała otwarcie ruchu towarowego (który notabene miał wystartować 1 lipca, ale przeciągające się odbiory techniczne kilkakrotnie opóźniały ten termin) oraz oddanie do eksploatacji miejskiego odcinka w Elblągu.
Ogłoszenie w „Altpreussische Zeitung” z 8.08.1899. W tekście podano błędną datę roczną (1898).
Napisz do nas wiadomość
Projekt oraz realizacja strony www - JGRAF.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone © 2024
Nadzalewowa Kolej Drezynowa Sp. z o.o.
ul. Morska 4
82-340 Tolkmicko
NIP: 118 223 34 65, Regon: 520805847
KRS: 0000941852
Rejestracja: Sąd Rejonowy w Olsztynie,
VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
biuro@nadzalewowa.pl
tel. 608 17 16 13
Patron medialny: